Biz yatırımcılar için temel analiz ne kadar önemliyse teknik analiz de o kadar önemlidir. Yatırım yaparken ikisinin harmanlandığı bir karar asıl amacımız olup bugün ele alacağımız yazıda teknik analiz yaparken en sık kullandığımız göstergeleri ele alacağım. Bu göstergeler ortaya çıkan yapıları belirlemeyi ve mevcut piyasa koşulları içinde alış ve satış sinyallerini yakalamayı kolaylaştırmaktadır. Kullanılan farklı birçok gösterge türü vardır ve bu göstergeler günlük, dalgalı ve bazen de uzun vadeli alım satımlar yapan yatırımcılar tarafından kullanılmaktadır. İleri dönemde yazacağımız yazılarda kendi göstergenizi bile nasıl yapabileceğinizi anlatacağız. Ama şimdi bu işe yeni başlayan arkadaşlar için en temel konulardan başlayarak yazılar paylaşacağız. Bu makalede alım satım yapan herkesin piyasa analizi aracı olarak kullanabileceği bazı en popüler teknik analiz göstergeleri hakkında kısa bilgiler sunacağız.
1. Göreceli Güç Endeksi (RSI)
RSI, bir hissenin aşırı alımda ya da aşırı satımda olduğunu gösteren bir momentum göstergesidir. Bu göstergeyi de , son fiyat hareketlerinin (standart ayarlarda son 14 periyot kullanılır – yani 14 gün, 14 saat vs.) büyüklüğünü ölçerek yapmaktadır. Daha sonra bu veri, 0ile 100 aralığında değer alabilen bir osilatör olarak gösterilir. Hemen araya girerek osilatör kavramının da açıklamasını aşağıya yazalım.
- Osilatör Nedir?
Teknik analizde fiyatın yönü veya trendin devamıyla ilgili fikir veren matematiksel modellerdir. Trend oluşmamış piyasalarda fiyatlar yatay bir bantta hareket ederken trendin içinde düzeltme seviyelerini tespit eden indikatörlere denir.
RSI bir momentum göstergesi olduğu için fiyat değişim hızını yani momentumunu göstermektedir. Bu da fiyat yükselirken momentum da artıyorsa, yukarı trendin güçlü olduğu ve gitgide daha fazla alıcının piyasaya girdiği anlamına gelimektedir. Aksine eğer fiyat yükselirken momentum azalıyorsa, satıcıların yakın bir zamanda piyasanın kontrolünü ele geçirebileceği sonucu çıkarılabilir.
RSI’ın geleneksel yorumlanmasında eğer değer 70’den yüksekse hissenin aşırı alımda olduğu görülür ve 30’dan düşükse hissenin aşırı satımda olduğu sonucuna varılmaktadır. Dolayısıyla uç değerler yaklaşmakta olan bir trend dönüşümünü ya da geri çekilmeyi gösteriyor olabilir. Yine de bu değerleri doğrudan alış ve satış sinyalleri olarak görmemek daha doğrudur.
2. Hareketli Ortalama (MA)
Bir diğer önemli gösterge ise hareketli ortalama göstergesidir. Hareketli ortalama, piyasa gürültüsünü filtreler ve trendin yönünü vurgular. Hareketli ortalama geçmiş fiyat verisine dayandığı için gecikmeli göstergeler sınıfına girmektedir.
Analiz yaparken en sık kullanılan hareketli ortalamalar basit hareketli ortalama (SMA veya MA) ve üssel hareketli ortalamadır (EMA). SMA, belirli bir zaman aralığı için fiyat verisinin ortalaması alınarak çizilir. Örneğin, 10-günlük SMA son 10 gün için ortalama fiyatın hesaplanmasıyla belirlenir. Diğer yandan EMA yakın zamanlı fiyat verisine daha yüksek ağırlık verilerek hesaplanır. Böylece EMA güncel fiyat hareketlerine karşı daha duyarlı hale gelir.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, hareketli ortalama gecikmeli bir göstergedir. Zaman aralığı ne kadar uzun olursa gecikme de o kadar yüksek olur. Dolayısıyla, 200 günlük bir SMA güncel fiyat hareketlerine 50 günlük bir SMA’ye kıyasla daha yavaş tepki verir.
Biz yatırımcılar, mevcut piyasa trendini belirlemek için fiyatların belirli hareketli ortalamalarla ilişkisini sıkça kullanıryoruz. Örnek vermek gerekirse, eğer fiyat 200-günlük SMA’in üzerinde uzun süre boyunca kalırsa birçok yatırımcı hissenin boğa piyasasında olduğunu kabul eder.
Yatırımcılar hareketli ortalama kesişimlerini de al ve sat sinyalleri olarak kullanmaktadır. Örneğin 100-günlük SMA, 200-günlük SMA’in altına düşerse bu bir sat sinyali olarak değerlendirilebilir. Peki bu kesişme tam olarak ne anlama gelir? Kesişme, son 100 gün için ortalama fiyatın artık son 200 gün ortalamasından düşük olduğu anlamına gelir. Satış yapmanın altında yatan fikir ise kısa vadeli fiyat hareketlerinin artık yukarı yönlü trendi takip etmediği, dolayısıyla trendin dönüşte olabileceğidir.
3. Hareketli Ortalama Yakınsama Iraksama (MACD)
Bir diğer önemli gösterge ise MAC olup MACD, iki hareketli ortalamanın ilişkisini göstererek varlığın momentumunu belirlemek için kullanılır. İki çizgiden oluşur: MACD çizgisi ve sinyal çizgisi. MACD çizgisi, 12’lik EMA’dan 26’lık EMA’nın çıkarılmasıyla hesaplanır. Elde edilen çizgi, sinyal çizgisinin yani MACD çizgisinin 9’luk EMA’sının üzerine çizilir. Birçok grafik aracı, MACD çizgisi ve sinyal çizgisi arasındaki mesafeyi gösteren bir histogramı da dahil eder.
Yatırımcılar, MACD ve fiyat hareketleri arasındaki farkı değerlendirerek mevcut trendin gücü hakkında bilgi edinebilir. Örneğin, fiyat daha yüksek bir tepe noktası yaparken MACD daha düşük bir tepe noktası yapıyorsa piyasa trendi yakın zamanda değişecek olabilir. Bu durumda MACD bize momentum düşerken fiyatın artmaya devam ettiğini yani trend dönüşünün ya da geri çekilme olasılığının daha yüksek olduğunu gösterir.
Yatırımcılar bu göstergeyi MACD çizgisi ve sinyal çizgisinin kesişimlerini incelemek için de kullanabilir. Örneğin, eğer MACD çizgisi sinyal çizgisinin üzerine çıkıyorsa bu bir alım sinyali olabilir. Aksine, MACD çizgisi sinyal çizgisinin altına iniyorsa bu da bir satış sinyali olabilir.
MACD genellikle RSI ile birlikte kullanılır çünkü ikisi de momentumu ölçer fakat farklı faktörleri kullanır. İkisinin birlikte kullanımının piyasa hakkında daha kapsamlı bir teknik perspektif sunacağı varsayılır.
4. Stokastik RSI (StokRSI)
Stokastik RSI bir varlığın aşırı alımda ya da aşırı satımda olup olmadığını belirlemek için kullanılan bir momentum osilatörüdür. İsminde de anlaşılabileceği gibi RSI’ın bir türevidir ve fiyat verisi yerine RSI verisi kullanılarak oluşturulur. Standart RSI değerlerine Stokastik osilatör formülünün uygulanmasıyla oluşturulur.
Stokastik RSI değerleri tipik olarak 0 ve 1 (ya da 0 ve 100) aralığındadır.
Stokastik RSI, daha hızlı ve hassas olması nedeniyle yorumlaması zor birçok alım satım sinyali yaratabilir. Genellikle, aralığının en üst ve en alt uçlarına yakınken en kullanışlıdır.
0,8’den yüksek bir StokRSI değeri genellikle aşırı alım, 0,2’den düşük bir değer de aşırı satım olarak değerlendirilir. 0 değeri, ölçüm yapılan dönem içinde (varsayılan ayar genellikle 14’tür) RSI’ın en düşük değerinde olduğu anlamına gelir. Bunun aksine 1 değeri ölçüm yapılan dönem içinde RSI’ın en yüksek değerinde olduğunu gösterir.
Aynı RSI kullanırken dikkat edilmesi gerektiği gibi, aşırı alım ya da aşırı satım StokRSI değeri fiyatın kesinlikle dönüş yapacağı anlamına gelmez. Yalnızca RSI değerlerinin (StokRSI değerleri RSI türevleridir), önceki ölçümlerinin uç noktalarına yakın olduğunu gösterir. StokRSI’ın, RSI göstergesinden daha hassas olduğu dolayısıyla daha fazla hatalı ya da yanlış yönlendirici sinyal ortaya çıkardığı unutulmamalıdır.
5. Bollinger Bantları (BB)
Bollinger Bantları, piyasanın oynaklığına ek olarak aşırı alım ve aşırı satım koşullarını ölçer. SMA (orta bant), üst bant ve alt banttan oluşan üç bant şeklindedir. Ayarlar değişiklik gösterebilir fakat tipik olarak üst ve alt bantlar orta banttan iki standart sapma uzaklıktadır. Oynaklık arttıkça ya da azaldıkça, bantlar arasındaki mesafe de artar ya da azalır.
Genellikle, fiyat üst banda ne kadar yakın olursa, grafiği çizilen varlık için aşırı alım koşulları da bir o kadar yakındır. Bunun aksine, fiyat alt banda ne kadar yakınsa, aşırı satım koşulları o kadar yakın olabilir. Çoğu zaman fiyat bantlar arasında kalır fakat nadiren bantların üstüne çıkabilir ya da altına düşebilir. Bu durum kendi başına bir alım satım sinyali olmasa da, aşırı piyasa koşullarının bir göstergesi olabilir.
Bollinger Bantlarının bir diğer önemli kavramı da sıkışmadır. Tüm bantların birbirlerine çok yaklaştığı düşük oynaklık dönemini ifade eder. Gelecek potansiyel bir oynaklık döneminin göstergesi olarak kullanılabilir. Aksine eğer bantlar birbirlerinden çok uzaktaysa, bunu düşük oynaklık dönemi takip edebilir.
Son fikirler
Göstergeler verilere dayanıyor olsa da, verilerin yorumlanmasının son derece öznel olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle, bir adım geri çekilip kişisel önyargılarınızın karar verme süreçlerinize etki edip etmediğini değerlendirmeniz size fayda sağlayabilir. Bir yatırımcı için doğrudan bir alım ya da satım sinyali diğer bir yatırımcı için yalnızca piyasa gürültüsü olabilir.
Çoğu piyasa analizi tekniğinde olduğu gibi göstergeler diğer göstergelerle ya da temel analiz gibi diğer yöntemlerle birlikte kullanıldığında en büyük faydayı sağlar. Teknik analiz öğrenmenin en iyi yolu çok pratik yapmaktır. Tradingview’e giderek öğrendiğiniz yeni bilgilerinizi test edebilirsiniz!
Daha fazla içerik için bizi sosyal medya hesaplarımızdan da takip edebilirsiniz. Destekleriniz için şimdiden teşekkürler.
