Borsaya veya kripto para piyasasına yeni başlayanlar için grafikleri okumak zorlayıcı olabilir. Yeni başlayanlar arasında içgüdülerine göre hareket eden ve yatırımlarını sezgilerine dayanarak yapanlar bulunmaktadır. Bu strateji boğa piyasasının hakim olduğu dönemlerde işe yarasa da uzun vadede işe yaraması olası değildir.
Temel olarak yatırım olasılık ve risk yönetimidir. Mum grafiklerini okuyabilmek ve anlayabilmekte tüm yatırım stilleri için hayati öneme sahiptir. Bu yazımızda mum grafiklerin ne olduğunu ve bu grafiklerin nasıl okunması gerektiğini anlatacağız.
Mum grafik nedir?
Mum grafik, belirli bir zaman aralığı çerçevesinde bir varlığın fiyat hareketlerini grafiksel olarak gösteren finansal grafik türüdür. Mum grafikler her biri eşit zaman aralığını temsil eden mumlardan oluşmaktadır. Mumlar, saniyelerden yıllara kadar herhangi bir zaman aralığını temsil edebilir.
Mum grafiklerin kullanımı 17. yüzyıla kadar dayanır. Grafik aracı olarak yaratılmalarının arkasında olan kişinin Japon pirinç taciri Homma olduğuna inanılır. Günümüzde kullanılan modern mum grafiklerinin temelleri muhtemelen Homma’nın fikirlerine dayanır. Homma’nın bulguları daha sonra birçok kişi tarafından geliştirilmiştir. Bunların arasında yer alan en önemli kişilerden biri de modern teknik analizin kurucularından Charles Dow’dur.
Mum grafikler yatırımcıların fiyat hareketlerindeki olası sonuçları ölçebilmelerine yardımcı olan araçlardır. Tacirlerin ve yatırımcıların piyasa analizlerine dayanarak kendi fikirlerini oluşturabilmelerini mümkün kıldıkları için kullanışlı olabilirler.
Mum grafikler nasıl çalışır?
Her bir mumu oluşturmak için aşağıdaki fiyat noktaları gereklidir:
- Açılış — Varlığın belirlenmiş zaman aralığı içinde kaydedilen ilk alım satım fiyatıdır.
- En yüksek — Varlığın belirlenmiş zaman aralığı içinde kaydedilen en yüksek alım satım fiyatıdır.
- En düşük — Varlığın belirlenmiş zaman aralığı içinde kaydedilen en düşük alım satım fiyatıdır.
- Kapanış — Varlığın belirlenmiş zaman aralığı içinde kaydedilen son alım satım fiyatıdır.
Açılış ve kapanış arasındaki mesafeye gövde adı verilir, gövde ile en yüksek/en düşük değer arasındaki mesafe ise kuyruk ya da gölge olarak adlandırılır. En yüksek ve en düşük nokta arasındaki mesafe ise mumun aralığıdır.
Mum grafikler nasıl okunur?
Birçok tacir mum grafiklerin benzer bilgiler sunuyor olsa da standart sütun ya da çizgi grafiklere kıyasla daha rahat okunabildiğini düşünür. Mum grafikler bir bakışta okunabilir ve fiyat hareketlerini basit bir şekilde ortaya koyar.
Uygulamada bir mum grafik belirli bir zaman aralığı için ayılar ve boğalar arasındaki çekişmeyi gösterir. Genellikle gövde ne kadar uzun olursa ölçülen zaman aralığı içinde alım ya da satım baskısı da o kadar yoğundur. Eğer mumun kuyrukları kısaysa ölçülen zaman aralığının en yüksek (ya da en düşük) değerinin kapanış fiyatına yakın olduğu anlamı ortaya çıkar.
Renkler ve ayarlar farklı grafik araçlarına göre değişiklik gösterebilir ama genellikle eğer gövde yeşilse varlık açılıştan daha yüksek bir fiyatla kapanmıştır. Gövdenin kırmızı olması ise fiyatın ölçülen zaman aralığı içinde aşağı hareket ettiği dolayısıyla kapanışın açılıştan daha düşük olduğu anlamına gelir.
Bazı grafik kullanıcıları siyah beyaz göstergeleri tercih eder. Yani grafikler yeşil ya da kırmızı kullanmak yerine yukarı yönlü hareketleri boş mumlarla ve aşağı yönlü hareketleri siyah mumlarla gösterir.
Mum grafikler size ne hakkında bilgi vermez?
Mum grafikler fiyat hareketleri hakkında genel bir fikir vermek bakımından kullanışlı olsa da kapsamlı bir analiz için ihtiyacınız olan her şeyi size sunmayabilir. Örneğin mum grafikler açılış ve kapanış arasındaki dönemde neler olduğunu ayrıntısıyla ortaya koymaz, yalnızca iki nokta arasındaki mesafeyi verir (en yüksek ve en düşük fiyatlarla birlikte).
Örneğin bir mumun kuyrukları belirli bir zaman aralığı için en yüksek ve en düşük noktayı bize gösterirken bunlardan hangisinin daha önce gerçekleştiğini söylemez. Yine de grafik araçlarının çoğunda zaman aralığı değiştirilebilir, böylece tacirler daha fazla ayrıntıyı görebilmek için daha kısa zaman aralıklarını yakından inceleyebilir.
Mum grafikler çok fazla piyasa gürültüsü de içerebilir, özellikle de kısa zaman aralıkları için düzenlendiklerinde. Mumlar çok büyük bir hızla değişebilir bu da yorumlanmalarını oldukça zor hale getirebilir.
Heikin-Ashi mum grafikleri
Şimdiye kadar, kimi zaman Japon mum grafikleri olarak da adlandırılan grafiklerden bahsettik. Fakat mumları hesaplamanın diğer yolları da mevcuttur. Heikin-Ashi Tekniği de bunlardan biridir.
Heikin-Ashi, Japonca “ortalama sütun” anlamına gelir. Bu mum grafikler ortalama fiyat verisini kullanan değiştirilmiş bir formül kullanır. Ana amaç fiyat hareketlerini basitleştirmek ve piyasa gürültüsünü filtrelemektir. Böylece Heikin-Ashi mumları, piyasa trendlerini, fiyat formasyonlarını ve olası değişimleri belirlemeyi kolaylaştırır.
Tacirler, yanlış sinyallerden kaçınmak ve piyasa trendlerini belirleme şanslarını artırmak için genellikle Heikin-Ashi mumlarını Japon mum grafiklerle birlikte kullanır. Alt gölgeleri olmayan yeşil Heikin-Ashi mumları genellikle güçlü bir yukarı trendi gösterirken, üst gölgeleri olmayan kırmızı mumlar güçlü bir aşağı trendi işaret edebilir.
Heikin-Ashi mum grafikleri kuvvetli araçlar olsalar da diğer herhangi bir teknik analiz tekniği gibi kendine has sınırlamalara sahiptir. Bu mumlar, ortalaması alınmış fiyat verilerini kullandığı için formasyonların gelişmesi daha uzun zaman alabilir. Ayrıca fiyat boşluklarını göstermez ve diğer fiyat verilerini gizleyebilir.
Mum grafikler herhangi bir tacir ya da yatırımcı için en temel araçlardan biridir. Belirli bir varlığın fiyat hareketlerinin görsel bir sunumunu sağlamanın yanı sıra veriyi farklı zaman aralıkları için analiz etme esnekliğini de tanır.
Mum grafiklerin ve formasyonlarının kapsamlı şekilde incelenmesi, analitik bir düşünce yapısı ve yeterli pratikle birleştirildiğinde tacirlere piyasa dahilinde avantaj kazandırabilir. Yine de birçok tacir ve yatırımcı, temel analiz gibi diğer yöntemlerin de dikkate alınmasının önemli olduğu konusunda hemfikirdir.
